Juist in een crisis kan je leren en groeien – Les 4: Cultuur en Leiderschap

We beseffen allemaal dat een crisis geen leuke tijd is en zien vaak alleen de negatieve gevolgen naar voren komen in de media. Wat als je dat omdraait en kijkt naar de positieve kanten? Wat kan jij als organisatie leren uit deze coronacrisis? Om er eigenlijk nog veel beter uit te komen! 

Er was een acute crisissituatie en de overheid moest hier snel in handelen zonder dat alle informatie beschikbaar is. Dit is als sturen in de mist en daarbij ga je altijd op zoek naar houvast. Ook organisaties moeten zich aanpassen en dat vraagt om een gedragsverandering van de medewerkers. Zowel gedurende de crisis, als nu bij de weg naar het nieuwe normaal.

Wat kan het bedrijfsleven leren van het handelen van de overheid ten tijde van de corona pandemie? Wat kan je leren rondom het inzetten van het gebruik van data? Wat kan je leren rondom perspectief? In deze reeks benoemen wij verschillende lessen die geleerd kunnen worden uit deze lastige tijd en de overheidsaanpak van corona.

Les 4: Cultuur en Leiderschap 

In crisistijden is een duidelijke cultuur en leiderschapsstijl cruciaal, want mensen hebben sturing nodig om er doorheen te komen. Dat gaat bij de overheid echter niet altijd even goed. Er wordt vaak benoemd dat het gedrag van mensen niet goed is, maar hoe zit dat met het beleid? Is dat wel de goede manier van leiderschap en cultuur overdragen?

Welke cultuur en leiderschap past de overheid toe?

Een kenmerk van de manier van cultuur overdragen en leiding geven van de overheid, is angst. Ze beïnvloeden de bevolking vaak vanuit een angstcultuur. Het aantal besmettingen, ic opnames en andere beangstigende cijfers. Wat als je mensen beïnvloed vanuit een gezamenlijk verlangen? Want willen mensen verbinden door een gezamenlijke vijand of behoefte? 

Er worden veel dingen verboden, zonder dat er goede alternatieven komen. Hoe komen mensen dan aan hun basisbehoeften? Een belangrijk aspect als mentale gezondheid wordt vergeten door de overheid. Er wordt gekeken naar direct fysiek ziek worden van de bevolking, maar de niet altijd zichtbare ziektes worden niet meegewogen. Denk aan jongeren die depressief worden door te weinig sociaal contact. Daarnaast worden de doelgroepen niet gelijk getrokken. Een horecaondernemer kwam in diepe problemen, maar een organisatie die draaiende bleef had nergens last. Als het nee is voor de een, moet dat ook nee zijn voor de ander. Een goed doordachte strategie, waar zo veel mogelijk mensen baat bij hebben, zou een beter gevolg hebben voor iedereen. 

‘Als het nee is voor de een, moet dat ook nee zijn voor de ander.’

De manier waarop de overheid cultuur en leiderschap aanpakt is niet in alle opzichten een verkeerde manier. Het zorgt namelijk wel voor veel duidelijkheid, dat is belangrijk in een crisissituatie. Ze kwamen vaak in beeld tijdens onder anderen persconferenties, waardoor de bevolking een vertrouwd gevoel krijgt. Er zitten dus zeker voordelen aan deze manier van leidinggeven, maar veel belangrijke aspecten worden vergeten. 

Hoe dan wel?

Er zijn verschillende manieren van leiderschap die toegepast kunnen worden tijdens een crisissituatie. Met een angstcultuur, zoals de overheid nu toepast, kijk je niet naar de behoeften van de mens. Bang maken is geen goed middel om gewenst gedrag van mensen te verlangen. Wat hoort bij de primaire behoefte van een mens? Daar staat sociale gezondheid heel hoog. Er wordt door de overheid van alles gefaciliteerd, maar niets voor de sociale gezondheid. Mensen hebben sociaal contact nodig en ze zullen dat dus ook blijven opzoeken, zelfs als het niet mag volgens de maatregelen. Het is belangrijk om meer focus te houden op leven, dan focussen op voorkomen van de dood.

‘Mensen zullen sociaal contact blijven opzoeken, zelf als het niet mag volgens de maatregelen.’

Met een andere aanpak zouden minder mensen de dupe zijn van de coronacrisis. Indirect was er dan veel minder schade aan de maatschappij geweest. De risicogroep bestaat voornamelijk uit mensen met een ongezonde levensstijl, dat zijn gedragsmatige problemen, waar je zelf iets aan kan veranderen. Als ze echt willen voorkomen dat minder mensen komen te overlijden, dan zou het bij de kern aangepakt moeten worden: de gezondheid van de mens. Er is door de overheid weinig geadviseerd over gezond eten of bewegen, terwijl dat juist in deze tijd heel belangrijk is. En hoe pijnlijk het ook is, niet iedereen kan het redden. 

In organisaties

Het is vanzelfsprekend dat organisaties bepaalde delen van de aanpak van de overheid overnemen. Sommigen hebben veel dingen verboden en een strenge aanpak gehanteerd. En sommige organisaties gingen juist kijken naar alternatieven. Hoe kunnen we ondanks de maatregelen toch goed contact met elkaar behouden? Bijvoorbeeld door meer naar buiten gaan, waar het risico op besmetting kleiner is. Maak het werkbaar en leefbaar, om toch samen te kunnen komen.

In een organisatie is de focus op sturen van gezamenlijke verantwoordelijkheid en eigenaarschap belangrijk. Ieder mens en iedere doelgroep in de organisatie is even belangrijk en daarbij moeten de verschillende belangen van ieder mens meegewogen worden. Vertrouwen, positiviteit en verbinding staat centraal.

Lees hier meer tips!

Heb jij de vorige Coronalessen gemist?

Coronales 1: Sturen op cijfers

Coronales 2: Communicatie

Coronales 3: Het gaat om mensen