Stress is hartstikke goed!

Stress wordt veelal als iets negatiefs ervaren. Stress kan inderdaad ook vaak een negatieve impact hebben op je (werk) leven en gezondheid. Maar er zijn ook positieve kanten aan stress! Wij zetten er een paar op een rijtje:

Mindset

Wist je dat stress fantastisch is? We hebben stress nodig om gedreven, gelukkig en gezond te zijn en te blijven. Stress ansich is niet de vijand! Jouw opvatting over stress en de invloed van stress op je gezondheid is wel van belang. Uit het 8-jarige onderzoek van Keller komt naar voren dat het ervaren van stress EN de overtuiging dat stress je gezondheid negatief beïnvloedt gerelateerd is aan een verhoogde kans op gezondheidsproblemen en zelfs overlijden.
Kortom, omarm stress en zie stress niet als iets negatiefs. Stress zorgt ervoor dat we kunnen presteren wanneer dit nodig is. De verhoogde hartslag, versnelde adem en gespannen spieren interpreteren wij vaak als angst, onzekerheid of als zenuwen terwijl je lichaam zich eigenlijk klaar maakt voor actie en je juist meer energie en kracht geeft om met de  situatie om te kunnen gaan. Vertrouw op je lichaam wanneer je stress ervaart. Je lichaam maakt zich klaar om succesvol te handelen in de situatie waarin je terecht bent gekomen. Je lichaam activeert je om een topprestatie te leveren!

Stresspieken maken ons gezond

In het begin van de mensheid zijn stresspieken cruciaal geweest om te overleven. Met een stresspiek waren wij in staat om te jagen of te vluchten. Daarbij hadden we na het jagen een herstelmoment namelijk genieten van het eten in je grot of ontspannen in de zon. Zo’n herstelmoment noemen wij een stressdal. Deze afwisseling van stresspieken en stressdalen heeft ons sterk gemaakt en heeft er voor gezorgd dat we er vandaag de dag zijn. 
Tegenwoordig maakt de Westerse machine dat wij over het algemeen continu in de stresspiek zitten. Wij weten het stressdal amper meer te vinden. Om gezond te blijven moeten we zelf het dal creëren. Een herstelmoment creëren kan per dag, per maand of per jaar, zo’n moment kan klein zijn (even diep ademhalen, rekken/strekken), groot zijn (een sabbatical) en alles daartussen. 

Continu in een stresspiek zitten is zoals bekend niet gezond voor een mens, dit verhoogt het risico op ongevallen, ziekte en burn-out. Een continu stressdal is tevens ongezond; mensen worden niet uitgedaagd, krijgen steeds minder energie en worden verveeld. Je kan ook nog in het midden zitten om zo de pieken en dalen te vermijden, dit noemen we sluimerstress. Dit is ook niet goed voor je, je hebt af en toe een boost nodig en ontspanning nodig om gelukkig en gezond te zijn. Een stresspiek waarin je lichaam zich voorbereid om te presteren afgewisseld met een stressdal waarin je kan herstellen maakt je als mens sterker en gezonder. Van belang is dus het juiste ritme te vinden en na een stresspiek zelf het stressdal te creëren. 

 

Stress verbindt mensen

Wist je dat het alom bekende knuffelhormoon ‘Oxytocine’ ook een belangrijk stresshormoon is? Wanneer je stress ervaart gaat je hart sneller kloppen, worden je spieren gespannen en komt er ook oxytocine vrij. Psycholoog Kelly McGonigal vertelt dat oxytocine tijdens een stressreactie je motiveert om steun te zoeken bij anderen. Stress zorgt er dus voor dat je in moeilijke situaties je omringt met andere mensen die je lief hebt. 
Oxytocine beschermt ook je cardiovasculaire systeem tegen negatieve gezondheidsproblemen door stress, het helpt je bloedvaten ontspannen tijdens de stress. Het mooie is dat als je onder stress daadwerkelijk contact zoekt met anderen om steun te krijgen je meer van dit hormoon aanmaakt! Je stressreactie wordt dus gezonder en je herstelt sneller van stress. Is het niet fantastisch dat stress helpt om te verbinden met anderen? Zoek elkaar op als je stress ervaart en geef steun aan mensen in je omgeving die stress ervaren. 

Bekijk de TED-talk ‘How to make stress your friend’ van Kelly McGonigal hier.

Groei door stress

Het merendeel van de mensen ziet stress als negatief en doet van alles om de stress te verlagen of stress te vermijden. Wanneer je op een andere manier naar stress kijkt kan je stress ook zien als een kans om je te ontwikkelen. 
Stress kan je vergelijken met een soort pijn. Wanneer je gaat gewichtheffen komen er kleine scheurtjes in je spier. Na het herstellen van deze scheurtjes / spierpijn kan je spier hetzelfde gewicht of een zwaarder gewicht makkelijker aan.  Zo groeit een spier en word je sterker. 
Stress kan je zien als een uitdaging. Bij complexe of spannende taken / situaties wordt je lichaam en geest uitgedaagd. Het ervaren van stress bereid je voor om een prestatie te kunnen leveren. Wanneer je de taak hebt afgerond of de situatie bent doorgekomen wordt het de volgende keer makkelijker om dezelfde taak of situatie te volbrengen. Daarbij is het van belang dat je rust neemt na het stressmoment of reflecteert op dingen die goed gingen en de volgende keer beter kunnen. 

Een topsporter zal vele wedstrijden verliezen voordat hij aan de top staat. Probeer de stress te zien als een uitdaging waar je van kan leren. Topsporters leren van wedstrijden die ze verliezen. Wat was de situatie? Waar had ik controle over? Wat ging goed? Wat ging fout en hoe kan dit beter? Als we beter willen worden in iets en we onszelf willen ontwikkelen moeten we stressvolle situaties ondergaan om zo je eigen grenzen te verleggen. De balans vinden tussen stress en rust is een belangrijke en duurzame manier om jezelf te ontwikkelen en je doelen te behalen. 

Stress maakt je beter als mens

Veel mensen zien stress als een tegenslag in het leven. Stress kan daardoor veel impact hebben op je werksituatie, privé en op je stemming. Het is goed om anders naar stress te kijken en stress als waardevol te gaan zien om vervolgens hieruit inzichten te halen voor de toekomst.

Stress hoeft niet negatief te zijn, stress zorgt er namelijk voor dat we kunnen presteren wanneer dit nodig is. Natuurlijk is niet alle stress positief, continu onder stress staan is niet bevorderlijk voor je gezondheid. Daarom is het van belang om zelf herstelmomenten te creëren om zo je lichaam en geest rust te gunnen. Het juiste ritme tussen stresspieken en stressdalen zorgt ervoor dat we kunnen presteren en kunnen groeien. Het doorkomen van een stressvolle situatie zorgt ervoor dat je je als mens ontwikkelt en dat een soortgelijke situatie in de toekomst je makkelijker afgaat. Stress heeft ook een sociaal component. Stress zorgt door de aanmaak van het hormoon oxytocine ervoor dat we elkaar willen opzoeken. Het mooie is ook dat je sneller herstelt van stress wanneer je met anderen verbindt. 

Stressvolle situaties leveren een rijkdom aan inzichten op die je kan toepassen in je leven waardoor je een gelukkiger mens kan worden. Wij als mens leren het meest van stressvolle situaties. Je leert meer over jezelf of je omgeving door te reflecteren op stressvolle situaties dan te reflecteren op alledaagse of ontspannen situaties. Door uit je comfortzone te stappen kan je veel stress ervaren maar ben je achteraf een ervaring rijker en een sterker mens. 

Take-home message

Iedereen ervaart stress, je bent niet alleen hierin. Het enige verschil is hoe je met stress omgaat. Probeer de volgende keer dat je in een stressvolle situatie zit dus te denken aan de positieve kanten van stress zodat je stressvolle situaties niet altijd uit de weg hoeft te gaan en een topprestatie kan leveren! 

Referenties 

Keller, A., Litzelman, K., Wisk, L. E., Maddox, T., Cheng, E. R., Creswell, P. D., & Witt, W. P. (2011). Does the perception that stress affects health matter? The association with health and mortality. Health psychology : official journal of the Division of Health Psychology, American Psychological Association, 31(5), 677-84.
Image credit: Amazon